Informatie over een hernia

Een hernia ontstaat wanneer weefsel of een orgaan door een opening duwt in de spier of het weefsel dat het op zijn plaats houdt. Dit kan veel pijn veroorzaken. Het kan een uitpuiling van de tussenwervelschijf zijn (in de rug of nek), wat ervoor zorgt dat de zenuwen in dat gebied geprikkeld raken en daarmee pijnlijk aanvoelen. Bij een rughernia zit de bult op een tussenwervel in de wervelkolom. Over het algemeen komen hernia's voor in de lage rug, maar kunnen ook voorkomen in de nek, bovenbenen en liezen. Deze staan ook bekend als een nekhernia, liesbreuk, navelbreuk of littekenbreuk.

De rughernia komt het vaakst voor en is ook bekend met de medische benaming “Hernia Nuclei Pulposi”. Een rughernia gaat vaak gepaard met uitstralende pijn naar de billen, benen of voeten. Dit komt door de onderlinge verbinding van zenuwen van de nek naar het onderlichaam.

Hoe ontstaat een hernia?

Een hernia kan veroorzaakt worden door verschillende factoren. In de meeste gevallen speelt erfelijke aanleg een grote rol, maar een hernia kan daarnaast ook veroorzaakt worden door een combinatie van spierzwakte en overbelasting. Afhankelijk van de oorzaak kan een hernia zich snel of over een lange periode ontwikkelen. Enkele, veel voorkomende oorzaken van verzwakte spieren die tot een hernia kunnen leiden zijn:

• Leeftijd (veroudering en daarmee slijtage van de tussenwervels);

• Beschadiging door een verwonding of operatie;

• Chronisch hoesten of andere longaandoeningen zoals COPD;

• Zware inspanning of te zwaar tillen;

• Verkeerd, of te lang zitten;

• Zwangerschap;

• Obstipatie (door te veel kracht zetten);

• Overgewicht.

Daarnaast kan (veelvuldig) roken er ook voor zorgen dat het risico op een hernia wordt vergroot. Roken kan namelijk leiden tot verzwakking van het bindweefsel in ons lichaam. Ook kan te weinig lichaamsbeweging en een slechte conditie ook een rol spelen.

In de meeste gevallen is een rughernia te herkennen aan hevige pijn aan de (onder)rug, doordat de uitstulping van de tussenwervelschijf op een zenuw drukt. Dit zorgt voor uitstralende pijn van de billen naar één been, soms zelfs door tot aan de voet. Is dat niet het geval, dan kan het ook zo zijn een hernia te hebben zonder er klachten van te ervaren. Een huisarts kan lichamelijk onderzoek doen om de diagnose daadwerkelijk te stellen. 

Enkele andere symptomen die kunnen optreden bij een rughernia:

• Scherpe, felle pijn in één been (vooral tijdens het zitten);

• Dof aanvoelende, pijn in de onderrug;

• Uitstralende pijn naar het onderlichaam, soms tot in de voeten;

• Een ‘doof’ stijf of slapend gevoel in de benen en soms een verminderd krachtvermogen;

• Toenemende pijn bij druk op het lichaam door bijvoorbeeld hoesten, niezen of persen;

• Meer pijn tijdens het staan of zitten. Vaak doet liggen minder pijn.

Zorgt de hernia ervoor dat de zenuw erg bekneld wordt? Dan kan dat ervoor zorgen dat een spiergroep kracht verliest, met in sommige gevallen verlamming als gevolg. 

Nekhernia symptomen

Wanneer er sprake is van een nekhernia, zorgt dit ook voor een pijnlijk gevoel, met name in één arm. Soms straalt deze sensatie door tot in de hand. Daarnaast kunnen de volgende symptomen optreden bij patiënten met een nekhernia:

• Nekpijn;

• Een tintelend, slapend gevoel in de arm en/of hand;

• Een verminderd krachtvermogen van de schouder, hand of arm.

In het geval van een liesbreuk of navelbreuk, is de uitpuiling ook meer zichtbaar op het lichaam. Bij een liesbreuk is een knobbel bijvoorbeeld te zien aan beide kanten van het schaambeen (waar de lies en de dijen samenkomen). De knobbel kan ook verdwijnen wanneer je ligt. De kans is groter dat de hernia voelbaar is tijdens het staan, bukken of hoesten. Ook kan er pijn voorkomen in rond de knobbel. 

Hoe lang duurt een hernia?

Over het algemeen verdwijnen de meeste herniaklachten binnen enkele weken, en in de meeste gevallen bedraagt de herstelperiode van een hernia ongeveer 2 tot 3 maanden. De uitstulping van de tussenwervelschijf is dan uit zichzelf hersteld. Bij sommige patiënten kan pijn in de rug blijvend zijn of terugkomen. Bij een liesbreuk of navelbreuk zal het herstel niet vanzelf gaan: dan is een operatie van belang.

Er is niet altijd een operatie nodig als behandeling voor een hernia. Of opereren nodig is, hangt af van de grootte van de hernia en de ernst van de klachten. Daarom is het belangrijk om een diagnose te laten stellen door een huisarts of dokter. Hij of zij kan je dan ook van meer informatie voorzien. In zeldzame gevallen kan er dan een MRI-scan gedaan worden of een CT-scan. Ook dit is niet altijd nodig. 

Over het algemeen verdwijnt een hernia na 2 tot 3 maanden. Het belangrijkste advies is om geduld te hebben bij het herstel van een hernia. Daarbij kunnen de volgende dingen bijdragen aan het verlichten van de pijnklachten en een spoedig herstel:

• Zorg voor voldoende beweging. Dit helpt tegen stijfheid van de spieren en gewrichten en kan ook de pijn verzachten. Probeer bijvoorbeeld voldoende te wandelen of te zwemmen.

• Vermijd het maken van pijnlijke bewegingen of het staan of zitten in houdingen die pijnlijk aanvoelen.

• Bij sprake van obstipatie kan het helpen om een vezelrijk dieet te volgen. Denk hierbij aan fruit, groenten, granen en zemelen.

Wanneer bewegen erg lastig gaat, kan fysiotherapie eventueel helpen. 

Welke medicijnen zijn er voor een hernia?

Er zijn geen speciale medicijnen voor een hernia. Pijnstillers kunnen wel worden ingenomen. Denk hierbij aan:

• Een milde pijnstiller als paracetamol.

• Bij hevige pijn kan ibuprofen, diclofenac of naproxen helpen. Lees voor gebruik de bijsluiter voor de inname richtlijnen.

• Bij erg hevige pijn, en wanneer paracetamol of ibuprofen niet werkt, kan de huisarts een pijnstillend middel tegen zenuwpijn voorschrijven, bijvoorbeeld pregabaline.

Let op: sommige medicijnen kunnen sterke bijwerkingen hebben of verslavend zijn. Overleg daarom altijd met een arts voor je hiermee begint. 

Helaas kun je niet altijd voorkomen dat een hernia ontstaat. Soms kan namelijk door een bestaande erfelijke aandoening of een eerdere operatie een hernia ontstaan - situaties waar je geen invloed op hebt. Toch is er veel wat je kunt doen om het risico op een hernia zo veel mogelijk te verkleinen. Een paar algemene tips om een hernia te voorkomen:

• Eet voldoende vezelrijk voedsel om constipatie te voorkomen, en zet niet te veel druk tijdens de stoelgang.

• Stop met roken.

• Zorg voor een gezond lichaamsgewicht en voldoende dagelijkse lichaamsbeweging.

• Vermijd het te zwaar tillen. Til daarnaast altijd vanuit de benen in plaats van uit de rug. 

• Zorg voor een gezonde lichaamshouding zowel tijdens het staan als het zitten.

Blijf je pijn ervaren ondanks het innemen van (sterke) pijnstillers? Dan is het van belang om contact op te nemen met de huisarts. Daarnaast is het bellen van de huisarts in de volgende situaties ook aangeraden: 

• Wanneer de (pijn)klachten steeds erger worden;

• Als het bewegen van een arm of been lastig gaat, of niet meer kunt optillen;

• Bij moeite met lopen of helemaal niet meer kunnen lopen;

• Wanneer de klachten na twee maanden niet zijn afgenomen;

• Bij een slapend of doof gevoel krijgt in de romp;

• Wanneer het ophouden van plas of ontlasting onmogelijk is;

• Als het niet lukt om elke dag wat te bewegen.

Ook bij twijfel kun je altijd contact opnemen met de huisarts.

Voor het samenstellen van dit artikel is gebruik gemaakt van onderstaande bronnen:

• Hetrugcentrum.nl

• Thuisarts.nl