Informatie over aambeien

Aambeien (hemorroïden) is een onschuldige, maar vervelende en soms pijnlijke aandoening aan de anus. Het verdwijnt vaak vanzelf. Een aambei ontstaat wanneer het sponsachtige netwerk van bloedvaatjes in het onderste deel van het rectum en anus, opgezwollen raken. Door teveel druk kan het uitrekken van deze bloedvaten ervoor zorgen dat deze uitpuilen en geïrriteerd raken. Vaak gaat dit gepaard met het uitzakken van omliggend steunweefsel.

Er bestaat best wat gêne over het onderwerp aambeien, maar dit is volledig onnodig. Dit omdat aambeien redelijk vaak voorkomen en vrij gemakkelijk te behandelen zijn. Aambeien komen het meest voor bij mensen vanaf 50 jaar en kunnen zich zowel in de anus bevinden als daarbuiten. Er is dus een verschil tussen inwendige en uitwendige aambeien. In beide gevallen kan er sprake zijn van bloedverlies tijdens het ontlasten.

Inwendige aambeien

In de meeste gevallen bevinden aambeien zich aan de binnenkant van de endeldarm net boven de kringspier, ook wel sluitspier genoemd. Deze zijn in de meeste gevallen niet zichtbaar. Wel is het zo dat inwendige aambeien licht kunnen zakken tijdens de ontlasting. 

Uitwendige aambeien

In tegenstelling tot inwendige aambeien, kan de uitwendige variant wel degelijk gepaard gaan met pijn. In dit geval zijn de aambeien dusver uitgezakt dat dit een kleine uitstulping uit de anus veroorzaakt. De omliggende huid is dan ook regelmatig geïrriteerd. 

Oorzaak van aambeien

Het ontstaan van aambeien komt door te veel druk op de bloedvaatjes rond de anus. Denk hierbij aan te hard persen tijdens de ontlasting wanneer deze een harde samenstelling heeft, of de stoelgang op gang proberen te brengen wanneer er (nog) geen natuurlijke aandrang is. Andere mogelijke oorzaken van aambeien zijn:

• Het ophouden van de ontlasting: wanneer er te lang wordt gewacht met naar het toilet gaan, hoopt poep zich geleidelijk op in de endeldarm. Dit zorgt voor extra druk op de zwellichamen van de anus. Daarnaast is het zo dat, hoe langer de ontlasting wordt opgehouden, hoe harder de consistentie van de ontlasting wordt. Het zal dan uiteindelijk voor nog meer druk op de zwellichamen zorgen tijdens het poepen. Het is daarom dus belangrijk om op tijd naar het toilet te gaan. 

• Minimale lichaamsbeweging: beweging zorgt voor stimulatie in de organen, waaronder de darmen. Zowel bij te lang staan en zitten is er kans op verharde en droge ontlasting. Ook kan veel zitten bijdragen aan (te) veel druk op de anus.

• (Te) hard hoesten: tijdens het hoesten wordt er door het lichaam veel druk uitgeoefend op de anus.

• Verstopping (constipatie): gaat vaak gepaard met harder en meer persen. Constipatie komt vaak voor bij een vezelarm dieet of te weinig drinken.

• Overgewicht: ook overgewicht kan bijdragen aan de vorming van aambeien door de toename van druk op de anus of verstopping van de darmen.

• Zwangerschap: tijdens de bevalling komt er ook veel spanning en druk te staan op de zwellichamen. Vrouwen kunnen daardoor last krijgen van aambeien.

Veelvoorkomende symptomen van aambeien zijn:

• Jeuk of een branderig gevoel

• Helderrood bloed of slijm tijdens bij de ontlasting

• Onverwacht verlies van ontlasting

• Een drukkend gevoel tijdens het poepen

• Een uitwendige zwelling bij de anus.

Symptomen uitwendige aambeien

Aanvullend op de bovenstaande symptomen zijn er nog een aantal symptomen specifiek voor uitwendige aambeien. 

• Uitwendige aambeien zijn vaak te herkennen aan rode bolletjes (vergelijkbaar met druiventrosjes) rond, of uit de anus. 

• Aambeien kunnen een duwend of klemmend gevoel geven en zo een lichte aandrang veroorzaken.

Bloed bij de ontlasting wijst in de meeste gevallen op aambeien. Toch is het zo dat dit op meer aandoeningen in de darmen kan duiden, zoals een ontsteking of tumor. Daarom is het belangrijk om bij twijfel altijd medisch advies te raadplegen. De huisarts kan namelijk eenvoudig vaststellen of er sprake is van aambeien. Hij zal de anus inspecteren en inwendig onderzoek verrichten op het rectum.

Hoe lang duurt aambeien?

Bij de meeste patiënten herstellen aambeien zich vanzelf binnen enkele dagen tot enkele maanden in meer ernstige gevallen. De herstelperiode van aambeien hangt dus af van verschillende factoren. Zo is er al een verschil tussen inwendige of uitwendige aambeien, maar ook de grootte en de ernst van de aandoening spelen hierbij een grote rol.

Gelukkig zijn er ook verschillende middelen die het herstelproces kunnen versnellen. Daarnaast kan een medische ingreep of een chirurgische behandeling ervoor zorgen dat de aambeien onmiddellijk verdwijnen. De herstelperiode is dus per geval verschillend.

• Een gezond en vezelrijk dieet. Omdat aambeien in de meeste gevallen wordt veroorzaakt door te veel druk op het anale kanaal, is het belangrijk om extra aandacht te besteden aan het aanhouden van een vezelrijk dieet en de druk op de zwellichamen te verminderen. Vezels komen het meest voor in groente, fruit en volkorenproducten zoals pasta, brood en zemelen. Vezels trekken vocht aan en zorgen er zo voor dat de ontlasting verzacht wat zorgt voor een soepelere stoelgang;

• Voldoende drinken: tussen de 1,5 en 2 liter per dag;

• Naar het toilet gaan bij aandrang, dus voorkom “ophouden”;

• Lichaamsbeweging om de darmen te stimuleren: minimaal 30 minuten per dag;

• Zorg voor voldoende hygiëne, maar vermijd geparfumeerd of te ruw toiletpapier. Natte doekjes kunnen gebruikt worden, op voorwaarde dat de anus voorzichtig wordt drooggedept na gebruik;

• Katoenen ondergoed: draag comfortabel, katoenen ondergoed dat goed ademt;

• Probeer bij jeuk niet te krabben, dit zal zorgen voor meer irritatie;

• Daarnaast kunnen uitstulpingen uit de anus voorzichtig terug naar binnen worden geduwd met een schone hand.

Welke medicijnen zijn er tegen aambeien?

Normaal gesproken genezen aambeien vanzelf. Wel zijn er verschillende middelen te verkrijgen bij de apotheek welke kunnen bijdragen aan verlichting van de vaak vervelende klachten. In veel gevallen worden de anale problemen hierdoor niet verholpen. Maar, wanneer je last hebt van jeuk en/of pijn kan de huisarts wel speciale zetpillen of aambeienzalf voorschrijven. Daarnaast kun je diverse zelfzorgmiddelen toepassen, waaronder:

• Een vette crème of vaseline kan bij irritatie van belang zijn. Dit kan met schone vingers of een vingercondoom voorzichtig worden aangebracht rond de anus. 

• Een zalf met verdovende (lidocaïne) en/of pijnstillende werking kunnen helpen bij jeuk en pijn. 

• Zinkoxidezalf heeft licht een samentrekkend effect op aambeien. 

Voor meer informatie over de juiste medicijnen kunt u altijd terecht bij uw huisarts of apotheek.

Ook kan een comfortabel warm bad helpen de pijn en irritatie te verlichten. Hierbij kan eventueel gebruik gemaakt worden van een speciaal zitbad. Vermijd hierbij het gebruik van zeep. Wanneer de klachten maar niet afnemen is het altijd raadzaam om contact op te nemen met een huisarts of dokter. Na een doorverwijzing zal er een onderzoek plaatsvinden in het ziekenhuis. Aambeien kunnen dan worden verholpen door middel van een poliklinische behandeling. Dit zijn de drie meest voorkomende behandelingen:

• Afbinden: door de bloedtoevoer naar de aambei af te binden met een elastiekje (rubberbandligatie). Dit gebeurt inwendig en kan alleen op het slijmvlies van de anus. Het elastiekje zorgt ervoor dat verdere zakking wordt voorkomen. Na ongeveer 7 tot 10 dagen zal de aambei afvallen door afsterving.

• Dichtschroeien: de bloedtoevoer wordt dichtgeschroeid en de aambei valt na enkele dagen af.

• Inspuiten met irriterende vloeistof (scleroseren): het uitgerekte zwellichaampje verkleeft hierdoor met het omliggende steunweefsel.

• Insnede: een behandeling waarbij er een kleine insnede wordt gemaakt voor meer verlichting. Deze remedie wordt vaak ingezet in het geval van zeer pijnlijke aambeien.

Soms is het nodig de aambeien te verwijderen door middel van chirurgie en een operatie.

Over het algemeen komen aambeien het meest voor bij zwangere vrouwen of mensen boven de 50 jaar. Gezonde (jongere) individuen hebben hier gelukkig minder kans op. Er zijn wel een aantal tips tegen aambeien:

• Volg een gezond dieet met voldoende vezels;

• Drink dagelijks voldoende water; 

• Beweeg voldoende (een half uur per dag) en sta zo nu en dan op wanneer je zittend werk doet; 

• Negeer aandrang niet en ga op tijd naar het toilet;

• Dwing de ontlasting ook niet af, het komt wanneer het komt.

Ondanks aambeien in de meeste gevallen vaak vanzelf overgaan, is het belangrijk om alert te blijven. Blijven de klachten aanhouden ondanks zelfhulpmiddelen na 2 weken, raadpleeg dan medisch advies. Ook wordt een consult van een medisch specialist aangeraden wanneer: 

• De aambei uitpuilt, wanneer je veel bloed verliest en/of de pijn niet vermindert ondanks pijnstillende middelen;

• Als er zich donkerrood of zwart bloed ín de poep bevindt (niet er óp);

• Bij ernstige pijn of als je stoelgang geleidelijk of plotseling verandert.

• Bij buikpijn, een opgeblazen gevoel en/of braken;

• Bij meer bloedverlies dan alleen tijdens het ontlasten;

• Bij een drukkend gevoel en/of constant loze aandrang;

• Bij twijfel over de klachten en aandoening of andere verschijnselen welke zorg opwekken.

Voor het samenstellen van dit artikel is gebruik gemaakt van onderstaande bronnen:

• Mlds.nl

• Thuisarts.nl

• Mayoclinic.org