Informatie over gordelroos

Gordelroos is een infectie die wordt veroorzaakt door het Varicella zoster virus, hetzelfde virus dat waterpokken veroorzaakt. Gordelroos wordt ook wel zona of herpes zoster genoemd. Nadat iemand waterpokken heeft gehad, blijft het virus nog jaren sluimeren in het ruggenmerg voordat het eventueel de kop opsteekt in de vorm van gordelroos. Gordelroos kenmerkt zich door een rode huiduitslag in de vorm van blaasjes, die in de meeste gevallen voor jeuk, pijn en een branderig gevoel zorgen. 

Gordelroos verschijnt meestal als een soort gordel van vochtblaasjes aan één kant van het lichaam, voornamelijk op de romp, in de hals of het gezicht. Bij de meeste patiënten van zona verdwijnen de klachten binnen 3 tot 5 weken. Wanneer de blaasjes genezen zijn, kan deze plaats op het lichaam pijnlijk blijven. Dit wordt zenuwpijn genoemd en is vrij zeldzaam, maar kan erg hevig zijn en lang aanhouden.

Gordelroos oorzaak

Gordelroos wordt veroorzaakt door het Varicella zoster virus, dat ook waterpokken veroorzaakt. Het is onduidelijk waarom gordelroos bij sommige mensen wel en bij anderen niet optreedt. Gordelroos komt vaker voor bij ouderen vanwege een lagere afweer tegen infecties.

Mogelijke risicofactoren voor de aandoening zijn onder andere:

• Een verzwakt immuunsysteem;

• Stress: dit kan het immuunsysteem ook verzwakken, waardoor het gordelroos als gevolg kan optreden;

• Ouderdom;

• Bepaalde medicatie of het ondergaan van een zware operatie.

Is gordelroos besmettelijk?

Ja, gordelroos is besmettelijk en kan van de ene op de andere persoon worden overgedragen. Iemand die geen waterpokken heeft gehad, kan de ziekte oplopen door aanraking met het vocht uit de blaasjes van gordelroos.

Hoe gevaarlijk is gordelroos; is gordelroos dodelijk?

Hoewel gordelroos een zeer vervelende en pijnlijke aandoening kan zijn, is het niet gevaarlijk. Het virus kan alleen gevaar vormen bij personen met een verzwakt immuunsysteem door ziekte of medicijnen, zoals aids of leukemie. Zelden overlijden mensen als gevolg van complicaties door de aandoening. 

Gordelroos begint vrijwel altijd met hevige jeuk op een deel van het lichaam, zoals de buik, het gezicht of ledematen en gaat gepaard met brandende pijn en/of tintelingen. Na een aantal dagen vormen zich groepen van blaasjes en rode vlekjes. Deze kunnen hevige pijn veroorzaken. Ongeveer 8 tot 14 dagen daarna drogen de blaasjes uit tot korstjes. Hierbij is het belangrijk om zo min mogelijk te krabben, aangezien dit blijvende littekens kan achterlaten.

Hoe ziet het begin van gordelroos eruit?

De eerste symptomen van gordelroos zijn pijn, jeuk en een branderig gevoel. In de beginfase van gordelroos volgt vaak direct een rode uitslag. Afhankelijk van de huidskleur kan de uitslag er donkerroze, donkerbruin of paarsachtig uitzien.

Gordelroos symptomen

Naast de bovenstaande verschijnselen, kunnen de volgende verschijnselen optreden bij een persoon met zona:

• Een griepachtig of ziek gevoel;

• Lichte koorts;

• Uitslag in het gezicht of oren;

• Hoofdpijn, 

• Buikpijn;

• Vermoeidheid;

• (Koude) rillingen.

Gordelroos in het gezicht

In sommige gevallen komt gordelroos voor aan één kant van het gezicht. Wanneer de uitslag zich dicht bij het oor bevindt, kan dit een infectie veroorzaken met als gevolg gehoorverlies, evenwichtsproblemen of verzwakking van de gezichtsspieren. 

Ook kan de infectie zich op of rond de ogen vormen. Verschillende verschijnselen kunnen als gevolg optreden, waaronder: 

• Zwelling;

• Verminderd zichtvermogen;

• Tranende ogen;

• Roodheid en/of zwelling.

Zonder behandeling kan gordelroos aan het oog leiden tot ernstige problemen, waaronder verlies van het gezichtsvermogen en permanente littekenvorming door zwelling van het hoornvlies. Het is daarom erg belangrijk om in beide bovenstaande gevallen direct contact op te nemen met de huisarts. Hij of zij kan u dan medicijnen voorschrijven om dit tegen te gaan.

Hoe lang duurt gordelroos?

Bij de meeste patiënten duurt gordelroos ongeveer 2 tot 3 weken, maar dit kan per persoon variëren. Sporen van de aandoening kunnen zichtbaar blijven op de huid in de vorm van vlekjes. Bij oudere mensen kan zona langer duren, soms met aanhoudende jeuk of zenuwpijn als gevolg.

Kun je meerdere keren gordelroos krijgen?

Gordelroos treedt over het algemeen in een mensenleven slechts één keer op. Toch bestaat er kans dat de aandoening meerdere malen bij dezelfde persoon optreedt, al is dit vaak niet het geval bij verder gezonde personen.

Er bestaat geen speciaal medicijn tegen gordelroos. Vaak verdwijnt de aandoening namelijk vanzelf. Wel kunnen bepaalde zelfzorgmiddelen helpen bij het verlichten van vervelende klachten zoals hevige jeuk en pijn. Denk hierbij aan:

• Het insmeren van de blaasjes met een neutrale verzachtende crème zoals koelzalf, lanettezalf of zinkzalf tegen jeuk en irritatie;

• Het innemen van een milde pijnstiller, zoals paracetamol. Lees voor gebruik altijd de innamerichtlijnen. 

Wanneer u last heeft van gordelroos rond het gezicht of de oren, kan de huisarts virusremmers voorschrijven. Deze voorkomen dat het virus blijvende schade aan uw gehoor of zicht kunnen toebrengen. Ook bij heftige zenuwpijn kan een arts een sterker medicijn voorschrijven. Paracetamol is in dit geval namelijk niet altijd genoeg om de pijn te bestrijden.

Wat te doen bij gordelroos?

Naast het gebruik van zalf of medicatie tegen de klachten van gordelroos, hebben we enkele tips op rij gezet om de symptomen te verlichten en om te voorkomen dat u anderen besmet:

• Probeer de vochtblaasjes niet aan te raken. Dit vertraagt niet alleen het genezingsproces, maar ook kunnen er zo virusdeeltjes op uw handen terecht komen, waardoor anderen besmet kunnen raken, wanneer ze nog geen waterpokken hebben gehad.

• Toch aan de blaasjes gezeten of gekrabd? Was dan altijd grondig de handen met water en zeep. 

• Blijf het liefst uit de buurt bij baby’s, mensen met een verminderde weerstand, zij kunnen namelijk hevigere klachten ervaren van gordelroos. Kom dus ook liever niet te dicht bij volwassenen die nog geen waterpokken hebben gehad.

• Neem eventueel een verkoelend bad of douche om de huid te kalmeren. Ook kunnen gaasjes over de blaasjes helpen om een schurend gevoel van kleding te voorkomen.

Voor personen vanaf 50 jaar is er een inenting tegen gordelroos. Deze prik verkleint de kans op gordelroos, maar geldt niet als verzekering dat de aandoening niet zal optreden. Het vaccin kan er wel ervoor zorgen dat de kans op zenuwpijn na gordelroos wordt verlaagd. Ook voor mensen met een verlaagd afweersysteem is de inenting veilig. De prik kan zorgen voor een aantal bijwerkingen zoals koorts, moeheid, hoofdpijn of spierpijn. Gelukkig verdwijnen deze vaak binnen enkele dagen. De vaccinatie wordt niet vergoed. U kunt bij uw huisarts terecht voor meer informatie en overleg of de inenting voor u geschikt is.

Daarnaast is het erg belangrijk om te zorgen voor een sterk afweersysteem, door genoeg te bewegen, voor voldoende nachtrust te zorgen en er een gezond dieet op na te houden.

Raadpleeg in de volgende gevallen uw huisarts:

• Bij zeer hevige pijn;

• Wanneer u een verminderde weerstand heeft;

• Bij vochtblaasjes rond of op het oor en een verminderd hoorvermogen;

• Bij overgevoeligheid voor licht of een verminderd zichtvermogen;

• Bij een rood oog of hevige pijn rond uw oog;

• Bij uitslag, vlekjes of blaasjes op de neus of ooghoek;

• Bij gedeeltelijke gezichtsverlamming of wanneer u uw oog niet meer volledig kunt sluiten.