Informatie over koortslip

Een koortslip is een besmettelijke infectie die zich op of rond de mond bevindt en wordt veroorzaakt door het herpesvirus. Dit kenmerkt zich over het algemeen door jeukende en/of pijnlijke blaasjes of zweertjes op deze plek(ken). De medische term voor een koortslip is herpes labialis. Vaak wanneer er schommelingen in de weerstand voorkomen, bijvoorbeeld door een verandering van het weer, kan een koortslip weer opkomen. Het virus komt bij ongeveer 1 op de 3 mensen in Nederland voor en komt bij patiënten vaak terug op dezelfde plek in het gezicht.

Oorzaak van koortslip

Een koortslip wordt veroorzaakt door het herpesvirus, dat het herpes simplex virus type 1 wordt genoemd (HSV-1). Het virus verspreidt zich gemakkelijk door lichamelijk contact, bijvoorbeeld via de handen, maar ook door zoenen of het aanraken van voorwerpen waar het virus op kan zitten. Denk hierbij aan handdoeken, glazen, keukengerei en andere gedeelde voorwerpen. In het geval van een koortslip, bevinden de virusdeeltjes zich in de blaasjes op of rond de mond.

Het virus blijft na de eerste besmetting in de zenuwcellen van het lichaam, maar is niet altijd actief en dus zichtbaar. Bepaalde factoren kunnen er wel voor zorgen dat het virus weer ontwaakt en daarmee een terugkerende koortslip komt opzetten. Het kan ook zo zijn dat je het virus slechts draagt, maar geen klachten hebt. Gemiddeld heeft een drager met symptomen twee tot drie maal per jaar last van een koortslip.

Enkele factoren die een koortslip opnieuw kunnen laten terug komen zijn onder andere:

• (Veel) stress;

• Een verkoudheid of andere infectie aan de luchtwegen;

• Vermoeidheid, slechte nachtrust;

• Menstruatie;

• Koorts;

• Zonlicht;

• Een verlaagde weerstand (bijvoorbeeld door het gebruik van bepaalde medicijnen);

• Operaties.

Ook kan een koortslip ontstaan na seksueel contact, via de geslachtsorganen. Het virus kan zo gemakkelijk overgebracht worden via de mond of handen. 

Is een koortslip besmettelijk?

Ja, een koortslip is erg besmettelijk. De blaasjes op of rond de mond zijn gevuld met vocht dat het virus bevat. Dit is gemakkelijk overdraagbaar via contact met anderen, vooral wanneer de blaasjes open zijn.

Tot wanneer is een koortslip besmettelijk?

Gemiddeld is een koortslip niet meer besmettelijk wanneer alle korstjes op de lippen volledig zijn ingedroogd. Dit kan tussen 4 en 12 dagen duren.

Een koortslip is ten eerste al gemakkelijk te herkennen aan pijnlijke zweertjes op de mond of daar omheen. Het eerste teken dat er een uitbraak op komst is, is een tintelend gevoel aan de lippen. Daarna ontstaan er blaasjes op deze plek, gevuld met vocht. Een aantal dagen later kunnen deze blaasjes barsten, waardoor er zich zweertjes en korstjes zullen vormen.  

Symptomen van een koortslip

De volgende klachten kunnen voorkomen in het geval van een koortslip:

• De vorming van een rood plekje met blaasjes, gevuld met vocht;

• Een jeukend of tintelend gevoel op de plek van de koortslip;

• Pijn of een branderig gevoel;

• Een uitbraak van meerdere kleine blaasjes die samengroeien en rood/ontstoken kunnen zijn;

• Soms kunnen de blaasjes op andere plekken voorkomen, bijvoorbeeld aan de binnenkant van de mond, maar ook in het gezicht, waaronder het ooglid, de kin, wangen, of neus. Dit is mogelijk wanneer je aan de blaasjes zit en andere lichaamsdelen aanraakt met dezelfde hand.

Hoe lang duurt een koortslip?

Gemiddeld loop je zo’n 10 dagen met een koortslip rond. Daarna verdwijnen de blaasjes vanzelf en kunnen er gelige korstjes ontstaan, en ook de pijnklachten nemen dan af.

Een koortslip verdwijnt vanzelf binnen 10 dagen. Er is dan ook geen speciale behandeling of medicijn voor nodig. Er zijn wel verschillende producten bij de apotheek of drogist verkrijgbaar die kunnen helpen de klachten van de koortslip te verzachten. Enkele daarvan zijn:

• Bij een beginnende koortslip: vaak is een opkomende koortslip gemakkelijk te herkennen aan een tintelend gevoel. In dit geval kan het helpen een antivirale crème te gebruiken. Dit bevat aciclovir en kan helpen om de koortslip sneller te laten verdwijnen. Het is belangrijk om de zalf al aan te brengen bij de eerste tinteling om het virus meteen de kop in te drukken.

• Bij een zichtbare koortslip (met blaasjes): in dit geval kan het gewenst zijn om de blaasjes uit te drogen. Dan kan het gebruik van bijvoorbeeld zinkzalf of een speciale koortslip crème goed werken. Daarnaast kan het afdekken van de blaasjes met bijvoorbeeld een koortslip pleister (hydrocolloïdpleisters) helpen de verspreiding van het virus te voorkomen. 

• Bij korstjes: korstjes zijn een teken van uitdroging en daarmee herstel. Het kan dan aangenaam zijn de korstjes soepel en vet te houden, door bijvoorbeeld te smeren met een neutrale zalf als vaseline.

Twijfel je over welk product het beste bij jouw situatie past? Raadpleeg dan een medewerker in de apotheek of drogist voor informatie en advies.

Let op: was altijd grondig je handen na het aanbrengen van een zalf of pleister om verdere verspreiding te voorkomen. Daarnaast zijn de volgende leefregels belangrijk om de verspreiding van het virus te beperken:

• Zorg ervoor dat je de koortslip niet aanraakt. Zo kunnen de virusdeeltjes verspreid raken over de handen. Vermijd ook krabben!

• Was de handen regelmatig en doe dit met water en zeep.

• Vermijd orale seks om herpes genitalis te voorkomen.

• Zoen en knuffel niet of gebruik een speciale koortslip pleister.

• Gebruik alleen jouw eigen keukengerei, dus ook glazen. Zorg dat anderen deze niet gebruiken en was deze goed af.

• Deel ook jouw handdoek niet met anderen. 

• Vermijd het contact met baby’s en kinderen. Zij zijn namelijk extra vatbaar en voor jonge baby’s kan een koortslip gevaarlijk zijn.

• Deel koortslip producten zoals crèmes ook niet met anderen. Dit kan ook voor besmetting zorgen.

Wanneer je besmet bent met het herpes simplex virus, kun je de volgende dingen doen om een nieuwe uitbraak te voorkomen: 

• Het innemen van L-Lysine tabletten kan helpen de weerstand te verbeteren en de kans op een koortslip te verkleinen.

• Zorg voor een gezond dieet en dagelijks voldoende lichaamsbeweging.

• Zorg voor voldoende nachtrust en beperk stress waar mogelijk.

• Houd je lippen soepel en vettig met bijvoorbeeld vaseline.

• Gebruik altijd lippen zonbescherming, ook wanneer de zon niet schijnt.

Ben je nog niet besmet met het virus? Zorg er dan voor dat je het (in)direct contact met iemand met een koortslip zoveel mogelijk vermijdt. Blijf dus alert en zorg voor een goede algemene hygiëne en deel je bestek, glazen, maar ook bijvoorbeeld lippenbalsem, niet.

Een koortslip is niet ernstig en gaat vaak vanzelf over. Twijfel je toch of zijn een van de onderstaande situaties van toepassing? Raadpleeg dan de huisarts.

• Bij een verlaagde weerstand door bijvoorbeeld een ernstige ziekte of medicijnen;

• Wanneer de koortslip maar niet overgaat na twee weken;

• Bij blaasjes op of rond het geslachtsorgaan, dit kan duiden op een seksueel overdraagbare aandoening (SOA);

• Bij blaasjes op of rond het ooglid, en/of een rood oog;

• Wanneer de koortslip er anders uit ziet dan gewoonlijk;

• In het geval van eczeem, wanneer de blaasjes zich in eczeemplekken bevinden;

• Bij zwangerschap en blaasjes rond het geslachtsorgaan.