Informatie over eczeem

Eczeem is een verzamelnaam voor huidaandoeningen die zich kenmerken door huiduitslag, jeuk en roodheid. Eczeem komt vaak voor bij kinderen, maar volwassenen kunnen er ook last van krijgen. De huidaandoening wordt ook wel constitutioneel eczeem of atopisch eczeem genoemd, wat de meest voorkomende vorm is. Atopisch verwijst naar een allergie. Mensen met dit constitutioneel eczeem hebben vaak allergieën of astma, gepaard met een jeukende, rode huid. Eczeem kan voorkomen op verschillende delen van het lichaam.

Is eczeem besmettelijk?

Nee, eczeem is niet besmettelijk. Het is namelijk geen virus. Maar wanneer een ontsteking of infectie ontstaat door bijvoorbeeld onbehandeld eczeem, kan deze wel besmettelijk zijn. Het risico op besmetting is daarentegen niet hoog.

Soorten eczeem

Eczeem komt ook in een paar andere vormen voor, waarbij elk type zijn eigen symptomen en oorzaken heeft. Onderstaand hebben we de meest voorkomende vormen eczeem en de oorzaak ervan voor je op rij gezet. 

Contacteczeem

Krijg je last van een geïrriteerde, jeukende en rode huid nadat je in contact bent geweest met een irriterende stof of stoffen, kan dit op contacteczeem duiden. Bijvoorbeeld wanneer de huid wordt blootgesteld aan iets waar je erg gevoelig of allergisch voor bent. Denk hierbij aan metalen, planten, schoonmaak- of wasmiddelen, wol of chemicaliën.

Seborroïsch eczeem

Seborroïsch eczeem bevindt zich vooral in het gezicht en op het behaarde hoofd: de plaatsen waar zich veel talgklieren bevinden. Deze vorm komt vaker voor bij mannen dan voor vrouwen. Seborroïsch eczeem kenmerkt zich door een vettige, gele of rode uitslag. De oorzaak van dit type eczeem is niet duidelijk.

Dyshidrotisch eczeem of ‘blaasjeseczeem’

Dit type eczeem wordt ook wel blaasjeseczeem genoemd en komt vaker voor bij vrouwen dan mannen. In het geval van dyshidrotisch eczeem vormen zich blaasjes op de voetzolen en/of op de handpalmen. Deze blaasjes jeuken en kunnen gevuld zijn met vocht. De blaasjes kunnen ontstaan door seizoensgebonden allergieën (bijvoorbeeld hooikoorts) of stress.

Nummulair eczeem

In het geval van nummulair eczeem ontstaan er muntvormige en dus ronde vlekken op de huid. Deze vlekken jeuken vaak en duidelijk zichtbaar. Daarnaast kunnen de vlekken vocht bevatten of juist droog worden en korstig aanvoelen. Nummulair eczeem komt vaak op na een verwonding van de huid (door bijvoorbeeld een brandwond, schaafwond of insectenbeet) en komt vaker voor bij mannen dan bij vrouwen.

Hypostatisch eczeem

Deze vorm van eczeem komt het meest voor bij ouderen en bevindt zich vooral op de onderbenen. Ook in dit geval veroorzaakt het eczeem een erg droge, jeukende en rode huid. Enkele oorzaken zijn onder andere te strakke, irriterende sokken en opgezette onderbenen door te weinig beweging of een verminderde werking van de afvoerende bloedvaten. 

Vrijwel alle soorten eczeem hebben een aantal vervelende symptomen met elkaar gemeen, waaronder:

• Een (extreem) droge en/of schilferige huid;

• Roodheid;

• Een prikkelende huid met hevige jeuk.

Daarnaast kunnen de volgende klachten, afhankelijk van het soort eczeem, ook voorkomen:

• Vochtblaasjes of bultjes;

• Gezwollen huid;

• Wondjes, kloven of korsten.

Een diagnose wordt gesteld door de huisarts. Hij of zij kan gemakkelijk aan de huid zien of er sprake is van eczeem. 

Helaas is eczeem niet te behandelen, het zal vaak komen en gaan. Heb je last van eczeem? Dan zijn de symptomen ervan, zoals huiduitslag en jeuk, gelukkig wel te behandelen met verschillende soorten eczeem zalf of crèmes. Daarnaast zijn er een aantal dingen erg belangrijk wanneer je last hebt van eczeem:

• Niet krabben. Ook al is de jeuk soms ondraaglijk, heeft krabben geen positieve invloed op het herstel. Dit maakt de jeuk en eczeem erger. Daarnaast kan krabben zorgen voor een infectie.

• Droog de huid niet uit. Hierdoor zal de huid namelijk nog gevoeliger worden en kan ook meer jeuk ontstaan. Gebruik dus een neutrale crème of zalf om de huid soepel en vet te houden. Daarbij is het belangrijk om niet te heet, te lang of met teveel zeep te douchen of de handen te wassen.

• Zorg voor kleding van luchtig materiaal. Zo kan huidirritatie voorkomen worden. Kies voor bijvoorbeeld loszittend katoen en kleed je niet té warm aan.

• Kies voor parfumvrije douchegels en wasmiddelen. Zo kun je irritatie van de huid voorkomen.

Ook zijn er bij de apotheek verschillende zelfzorgmiddelen verkrijgbaar om klachten zoals jeuk, droogte en een gezwollen huid te behandelen. Bij eczeem is het erg belangrijk dat de huid niet nog verder uitdroogt en soepel blijft. Naast het vetter houden van de huid, verlicht het smeren met deze producten ook het jeukende gevoel. De volgende crèmes zijn zonder recept verkrijgbaar:

• Lanette crème;

• Cetomacrogol crème;

• Bepanthen eczeem crème;

• Koelzalf;

• Sudo crème;

• Lucovitaal eczeem crème;

• Vaseline-lanette crème.

Lees voor gebruik altijd de bijsluiter.

In ernstige gevallen kan de huisarts een zalf op basis van corticosteroïden (hormoonzalf) voorschrijven, tabletten om de ontsteking af te remmen, het immuunsysteem te onderdrukken of de allergische reactie te verminderen. Voor sommige patiënten kan lichttherapie de symptomen van eczeem verzachten. 

Heb je last van eczeem? Dan is er grote kans dat je er vaker mee te maken krijgt. Om een aanval van eczeem te voorkomen, is het belangrijk om te zorgen dat de huid niet uitdroogt. Uitgedroogde huid is namelijk extra vatbaar voor de huidaandoening. We zetten enkele tips om eczeem te voorkomen en de symptomen onder controle te houden voor je op rij:

• Zorg voor een gehydrateerde huid. Breng dagelijks een beschermende zalf aan na het douchen om te zorgen dat het vocht goed in de huid kan trekken. 

• Breng koele kompressen aan op de huid om de huid te kalmeren in het geval van beginnend eczeem.

• Wrijf niet bij het afdrogen. Dep de huid voorzichtig droog met een zachte handdoek. 

• Vermijd krabben om meer jeuk en een infectie te voorkomen.

• Gebruik geurvrije wasmiddelen, reinigingsmiddelen, make-up en andere huidverzorgingsproducten.

• Vermijd stoffen waar de huid gevoelig voor is of draag handschoenen en/of beschermende kleding wanneer je in aanraking komt met chemicaliën.

• Draag ruimzittende kleding van zachte materialen, zoals katoen.

Vermoed je dat je voor het eerst eczeem hebt? Dan kan een huisarts of dokter de diagnose stellen. Daarnaast is het in de volgende gevallen aangeraden om contact op te nemen met een huisarts:

• Bij geïnfecteerde eczeemplekken;

• Wanneer je last hebt van een hevige vorm van eczeem, welke het dagelijks leven sterk beïnvloedt;

• Bij chronisch eczeem.

Helpen de verschillende zelfzorgmiddelen niet bij de behandeling van eczeem? Dan kan de huisarts je eventueel een ander medicijn zoals een hormoonzalf voorschrijven. Neem in dat geval ook contact op met de huisarts.

Voor het samenstellen van dit artikel is gebruik gemaakt van onderstaande bronnen:

• Huidarts.com

• Umcutrecht.nl

• Medlineplus.gov