Informatie over obstipatie

Waar een gezonde stoelgang varieert tussen 3 keer per dag en 3 keer per week, is er sprake van obstipatie of verstopping wanneer je minder dan 2 keer per week stoelgang maakt. 

Verstopping wordt veroorzaakt door een trage werking van de dikke darm. Deze zorgt ervoor dat het water uit voedselresten wordt opgenomen terwijl het door het spijsverteringsstelsel gaat. Zo ontstaat ontlasting (afval). Wanneer de ontlasting te lang in de dikke darm blijft, bijvoorbeeld door een gebrek aan vezels in het dieet en dus een lastigere spijsvertering, ontstaat obstipatie. Omdat de ontlasting in de dikke darm vast blijft zitten, wordt het erg droog en kan persen veel moeite kosten en pijn doen. Naast obstipatie of verstopping, wordt er ook wel van constipatie gesproken.

Oorzaak van obstipatie

Er zijn verschillende oorzaken van obstipatie. De meest voorkomende oorzaken van obstipatie zijn onder andere:

• Het volgen van een vezelarm dieet, en/of de inname van veel vlees en zuivelproducten;

• Niet genoeg drinken en/of uitdroging;

• Het overslaan van maaltijden of erg onregelmatig eten;

• Een gebrek aan lichaamsbeweging;

• Zwangerschap;

• Veranderingen in de dagelijkse routine (reizen), stress of spanning;

• Aanleg;

• Het overmatig of verkeerd gebruiken van laxeermiddelen.

• De ontlasting ophouden en uitstellen bij aandrang;

• Overgewicht;

• De inname van bepaalde medicijnen met verstoppende werking (bijvoorbeeld ijzertabletten of plaspillen). 

Zowel mannen als vrouwen van elke leeftijd hebben wel eens last van obstipatie. Ook tijdens de zwangerschap en bij kinderen komt het wel eens voor. Bij personen met een leeftijd van 65 jaar of ouder komt verstopping vaker voor. Dit kan verschillende oorzaken hebben, zoals minder bewegen of een verminderde inname van vezelrijk voedsel. 

Ook kunnen onderliggende medische problemen de oorzaak van verstopping zijn, bijvoorbeeld het prikkelbaredarmsyndroom (PDS), een traag werkende schildklier of de ziekte van Parkinson.

Je kunt verstopping herkennen aan verschillende symptomen. De meest voorkomende klachten van obstipatie zijn:

• Niet kunnen poepen, of een moeilijke stoelgang hebben;

• Minder dan twee keer per week stoelgang maken;

• Harde, droge ontlasting en/of een keutelige consistentie;

• Buikpijn of kramp, een opgezette buik, een opgeblazen gevoel;

• Hard moeten persen;

• Na de stoelgang het gevoel hebben nog niet klaar te zijn;

• Aambeien kunnen ook een gevolg zijn van het harde persen. Daarnaast kunnen er zich scheurtjes aan de binnenkant van de anus bevinden.

 Soms kan er toch ontlasting naar buiten lekken in de vorm van diarree. Dit wordt ook wel overloopdiarree of paradoxale diarree genoemd.

Hoe lang duurt obstipatie?

De duur van verstopping kan verschillen per persoon. Wanneer de leefstijl wordt aangepast en zo de stoelgang wordt gestimuleerd, kan het binnen enkele weken over zijn. Ook zijn er verschillende medicijnen om obstipatie te verhelpen, welke het herstelproces kunnen versnellen. Wanneer de obstipatie aanhoudt voor meer dan drie maanden, wordt er gesproken van chronische obstipatie.

Gelukkig zijn er verschillende dingen die je zelf kunt doen om obstipatie te verhelpen. Vooral het doorvoeren van veranderingen in voeding en leefstijl kunnen het herstel versnellen. Enkele tips bij verstopping en obstipatie zijn:

• Het innemen van een vezelrijk dieet. Veel voedselgroepen bevatten een hoge hoeveelheid vezels; volkorenbrood, volkorenpasta, peulvruchten, groenten, bonen, zemelen en fruit. Vezels behouden namelijk het vocht in de darmen;

• Goed, voldoende drinken: ongeveer 1,5 tot 2 liter per dag. Kies dan het liefst voor water en laat cafeïne- en alcoholhoudende dranken staan;

• Regelmatige beweging om de stoelgang op gang te brengen. Doe dit ongeveer 30 minuten per dag, door te wandelen, hardlopen, zwemmen of bijvoorbeeld fietsen. Zo komt het darmkanaal ook in beweging;

• Wanneer je de drang voelt om een ​​stoelgang te hebben, wacht dan niet langer. Hoe langer je wacht, hoe moeilijker je ontlasting kan worden.

Bij gebruik van bepaalde medicijnen kan de huisarts je in sommige gevallen ook adviseren om (tijdelijk) te stoppen met het gebruik van bepaalde medicijnen die constipatie kunnen veroorzaken.

Behandeling en medicatie

Om verstopping te verhelpen, zijn er ook verschillende middelen tegen obstipatie beschikbaar bij de apotheek. Een aantal opties zijn:

• Laxeermiddelen, vaak in de vorm van tabletten of een sachet;

• Een klysma. Deze wordt rectaal ingebracht (diep in de anus) en bevat een vloeistof die de ontlasting versoepelt;

De bovenstaande laxeermiddelen zorgen ervoor dat de darmen op gang komen en de ontlasting verdunnen. De aandrang kan in veel gevallen snel opkomen. Zorg er dan ook voor dat je in de buurt van een toilet bent na gebruik. Lees ook altijd voor gebruik de bijsluiter en raadpleeg bij twijfel altijd medisch advies.

Ook om obstipatie te voorkomen, is het belangrijk om een gezonde leefstijl te hebben. De volgende factoren kunnen daarbij helpen:

• Eet gezonde voeding, gevarieerd en vezelrijk (ongeveer 30 gram per dag);

• Zorg voor een regelmatige inname van voedsel. Sla dus geen maaltijden over;

• Drink dagelijks 1,5 tot 2 liter vocht;

• Stel het poepen niet uit en neem voldoende tijd wanneer je naar het toilet gaat. Soms duurt het even voordat de stoelgang op gang komt;

• Beperk de inname van alcohol, cafeïne houdende dranken en stop met roken;

• Zorg voor zo min mogelijk stress, druk en spanning.

Verstopping gaat bij de meeste mensen vaak vanzelf over wanneer de eerdergenoemde leefregels worden toegepast en medicatie juist wordt gebruikt. Wel is het aangeraden om in de volgende gevallen contact op te nemen met de huisarts:

• Wanneer je veel last hebt van buikpijn of kramp en onverklaarbaar gewichtsverlies hebt;

• Wanneer je weinig of helemaal geen eetlust hebt;

• Bij koorts;

• Wanneer er bloed of slijm in de ontlasting zit;

• Wanneer je langdurig laxeermiddelen inneemt;

• Als de obstipatie langer dan 2 weken duurt;

• Je ondanks de nodige voorzorgsmaatregelen toch nog regelmatig last hebt van obstipatie.

Ook bij twijfel en advies of voor meer informatie rond verstopping is het van belang om contact op te nemen met een arts. Wanneer er sprake is van ernstige of chronische obstipatie kan het voor sommige patiënten nodig zijn om een darmspoeling te ondergaan in het ziekenhuis. Dit zal pas na grondig onderzoek worden uitgevoerd door een arts en is vaak een van de laatste opties bij verstopping. Dit omdat een darmspoeling ook goede bacteriën uit de darmen verwijdert.